Czym jest odczyn gleby?
Odczyn gleby określany jest również mianem pH gleby, oznacza on wzajemny stosunek stężenia kationów wodorowych H+ do anionów wodorotlenkowych OH-. W celu uproszczenia przekazu na bardziej przyjazny do użytkownika na podstawie logarytmu stężeń wyżej wymienionych jonów została przygotowana skala pH (kwasowo- zasadowa).
Jak czytać skalę pH?
Skala PH obejmuje zakres liczb o 0 do 14, w których 7 oznacza obojętny odczyn gleby, czyli jest równowaga pomiędzy ilością jonów wodorowych H+ i wodorotlenkowych OH-. Jeżeli pH jest poniżej 7, to wówczas przeważają w glebie jony wodorowe, a gleba przyjmuje odczyn kwaśny. Natomiast w przypadku wartości powyżej 7 w przewadze są aniony OH- - gleba jest zasadowa (alkaliczna).
Z racji tego, że skala wyrażona jest logarytmem, oznacza to, że w glebie o pH wynoszącym 5 w porównaniu do odczynu obojętnego pH 7 jest 100 razy większe stężenie kationów wodorowych.
Badanie odczynu gleby
Są dwie metodyki określenia odczynu gleby. Jedna zakłada pomiar w wodzie, natomiast druga w chlorku potasu (KCl). Zdecydowanie najbardziej wiarygodne wyniki, oddające najdokładniej rzeczywisty stan gleby uzyskuję się określając pH gleby w KCl. Przyjęcie tej metody pozwala również na określenie wpływu kationów wymiennych na zakwaszenie gleby, dlatego też uzyskane wyniki są zwykle niższe w porównaniu z metodyką opartą o analizę w wodzie. Poniższa tabela określa odczyn gleby w zależności od przyjętej metodyki.
| Odczyn | pH w KCl | pH w wodzie |
| bardzo kwaśny | <4,5 | <5,0 |
| kwaśny | 4,6-5,5 | 5,1-6,0 |
| lekko kwaśny | 5,6-6,5 | 6,1-6,7 |
| obojętny | 6,6-7,2 | 6,8-7,4 |
| zasadowy | >7,2 | >7,4 |
Jaki jest odczyn gleb w Polsce?
Obecnie większa część gleb w Polsce ma odczyn lekko kwaśny lub kwaśny. Oznacza to, że pH gleby jest jednym z czynników znacznie ograniczających możliwość realizacji potencjału plonowania odmian roślin uprawnych.
Wpływ na odczyn gleby, ma wiele czynników zależnych i niezależnych od człowieka:
genezy pochodzenia gleby — większość użytków rolnych zlokalizowana jest na glebach, których skała macierzysta zbudowana jest z kwaśnych skał osadowych
opady atmosferyczne, powodują wymywanie z warstwy ornej kationów wapnia i magnezu, które mają charakter zasadowy, czyli uczestniczą w podnoszeniu odczyny gleby
procesów chemicznych i fizycznych związanych z wietrzeniem skał — głównie krzemianów
prowadzenie niezbilansowanego nawożenia Mg, Ca -nieuwzględniające zawartości tych składników w nawozie, przy jednoczesnym ich wynoszeniu z plonem roślin uprawnych
nawożenie nawozami mineralnymi, głównie azotowymi
nawożenie nawozami naturalnymi — obornik i gnojowica
Wapnowanie
Podstawą określenia konieczności wapnowania jest analiza gleby przeprowadzona przez profesjonalne i akredytowane laboratorium. Na podstawie uzyskanych wyników badań konieczności wapnowania i na jej podstawie, należy przyjąć określoną strategię, której celem może być podniesienie odczynu gleby lub działania mające na celu jego utrzymanie na optymalnym poziomie.
Jeżeli celem jest znaczne zwiększenie odczynu gleby, to wówczas wapnowanie należy przeprowadzić z reguły większymi dawkami, w kolejnych sezonach wegetacyjnych. Pozwala to na szybkie ograniczenie negatywnego wpływu odczynu gleby na żyzność i produktywność gleby.
Gdy odczyn gleby jest zbliżony do optymalnego dla danego typu gleby, zalecane jest aplikowanie niższych dawek nawozów wapniowych celem jego utrzymania.
Nawozy wapniowe zawierające wapń w formie tlenkowej i węglanowej, a także nawozy wapniowo-magnezowe znajdziesz na https://osadkowski.pl/nawozy/nawozy-wapniowe--c-001124. Ich szeroka oferta pozwoli na wybór odpowiedniego produktu do szybkiego odkwaszania, jak również do stabilizacji odczynu.